فناوری زنجیره بلوکی یا بلاکچین با ایجاد امکان توزیع اطلاعات دیجیتال به جای کپی کردن این اطلاعات ستون فقرات نوع جدیدی از اینترنت را خلق کرد. بلاکچین که در اصل برای ارز دیجیتالی بیت کوین طراحی شد؛ اکنون با کمک جامعه فناوری کاربردهای بالقوه بیشتری نیز پیدا کرده است.
بلاکچین دفتر کل دیجیتالی فساد ناپذیری از تراکنشهای اقتصادی است که میتواند به گونهای برنامهریزی شود که نه فقط تراکنشهای مالی بلکه هر چیز ارزشمند مجازی دیگری را نیز ثبت کند. اطلاعات در یک بلاکچین به صورت یک پایگاه داده مشترک و دائما قابل تطبیق وجود دارند. این روش استفاده از شبکه دارای فواید روشن و آشکاری است. پایگاه داده بلاکچین هرگز در یک مکان واحد ذخیره نمیشود به این معنی که موارد ثبت شده موجود در آن به آسانی قابل اثبات و رسیدگی هستند. هیچ نسخه متمرکزی از این اطلاعات وجود ندارد که هکرها بتوانند در آن خرابکاری و فساد ایجاد کنند. دادههای بلاکچین که میلیونها رایانه به صورت همزمان از آنها میزبانی میکنند برای همه افراد در اینترنت قابل دسترسی هستند.
فناوری بلاکچین از این لحاظ شبیه اینترنت است که دارای ویژگی آسیبناپذیری درونی است. بلاکچین با ذخیرهسازی بلوکهایی از اطلاعات که در سراسر شبکه به صورت یکسان هستند هرگز: 1. توسط هیچ موجود واحدی کنترل نمیشود. 2. در هیچ نقطه واحدی دچار شکست نمیشود.
بلاکچین به همان میزان که یک پدیده انقلابی به نظر میرسد در حقیقت ساز و کاری است که همه افراد را به بالاترین درجه مسئولیت و پاسخگویی میرساند. با استفاده از بلاکچین دیگر هیچ تراکنش ناموفق خطای انسانی یا ماشینی یا حتی تبادلات بدون رضایت طرفین وجود نخواهد داشت. گذشته از همه اینها مهمترین حوزهای که بلاکچین میتواند در آن کمکرسان باشد تضمین اعتبار تراکنشی است که نه تنها به وسیله ثبت آن در دفتر اصلی بلکه در سامانهای از دفترهای متصل به هم و توزیع شدهای انجام میشود که همه آنها از طریق ساز و کار اعتبار سنجی امن به یکدیگر متصل هستند.
شبکه بلاکچین در شرایطی از اجماع و وفاق به سر میبرد؛ به این صورت که هر ده دقیقه یک بار به صورت خودکار توسط خودش بررسی میشود. نوعی اکوسیستم خود حسابرسی ارزش دیجیتالی؛ شبکهای که همه تراکنشهای ایجاد شده را در هر دوره ده دقیقهای با یکدیگر تطبیق میدهد. به هر گروه از این تراکنشها یک بلوک میگویند. دو ویژگی مهم را میتوان از این مسئله نتیجه گرفت: الف. شفافیت: دادهها به صورت کلی در شبکه جاسازی میشوند؛ یعنی طبق تعریف به صورت عمومی. ب. فساد ناپذیری: تغییر هر واحد اطلاعات در زنجیره بلوکی (بلاکچین) یعنی به کار بستن مقدار عظیمی از نیروی محاسباتی (رایانشی) برای برتری یافتن بر کل شبکه
بانکها اصلیترین ذینفعان بلاکچین هستند و پولهای مجازی بر اساس این پروتکل ساخته شدهاند. اما بانکداری سنتی کم کم متوجه اهمیت این تکنولوژی شده و تخمین زده شده است که بانکها با این تکنولوژی تا 20.000 میلیون دلار صرفهجویی خواهند کرد. بانکها در سراسر جهان به دنبال کاهش هزینهها هستند اما تکنولوژیستها و متخصصین کسب و کار باید تغییرات موثر را برای پیوستن تکنولوژیهای اخلالگر به هنجارهای بانکداری ایجاد کنند. بانکها به روشهای مختلف از جمله مشارکت با فینتکها شرکت در کنسرسیومهای جهانی و راهاندازی راهحلهای داخلی خود این تکنولوژی را مورد بررسی قرار میدهند.
در راستای پیادهسازی فناوری بلاکچین در سیستم انتقال بانکی یکی از ملزومات اصلی پیادهسازی ارز دیجیتالی اختصاصی سیستم بانکی کشور جهت انتقال تراکنشها بر بستر آن به جای استفاده از سیستم متمرکز کنونی شاپرک میباشد. به صورت ساده میتوان این طور بیان نمود که ارز دیجیتالی تعریف شده دارای پشتوانه تضمین شده از سوی بانک مرکزی میباشد و برای نمونه میتواند هر ارز دیجیتال ایجاد شده ارزشی برابر با 10.000 ریال داشته باشد و با انتقال هر واحد از این ارز سیستم بانک مرکزی تضمین پرداخت معادل ریالی این مقدار ارز دیجیتالی منتقل شده را مینماید.